Anna Pisze

Jeszcze nigdy Kasia  nie była tak zła na Mikołaja. Właściwie nie zła, inaczej należałoby określić jej emocje. Przepełniały ją raczej pretensje do całego świata, żal, uczucie zawodu, strachu, a jednocześnie mnóstwo obaw wynikających z bardzo wielu przesłanek. Podsumowując orzekła, iż przyczyną wszystkich nagromadzonych w jednym czasie problemów jest brak samochodu, za co ewidentnie winiła męża. Właśnie w tym upatrywała początek wszystkich pozostałych niefortunnych zdarzeń.  Przecież tyle razy przypominała o przeglądzie auta. Mikołaj jak zwykle – co stwierdziła z ponurą satysfakcją – zostawił to na ostatnią chwilę. Zgodnie z jej przewidywaniami w serwisie nie podbili dowodu rejestracyjnego ze względu na stan podwozia (bo cały  „mechanizm ruchu” był wymieniony i sprawny) i przez to zostali bez własnego środka lokomocji  na dwa tygodnie przed planowanym wyjazdem z wnuczką do Szczawnicy.  Następnego kupić nie było za co, przecież kredyt hipoteczny zaciągnięty we frankach uniemożliwiał jakiekolwiek ruchy finansowe. Próba wzięcia samochodu w leasing też się nie powiodła, bo i przy tej formie sprawdzano zdolność kredytową, a tej nie mieli w ogóle.

Do ostatniej chwili Kasia miała nadzieję, że się uda. Nie udało się. Taka huśtawka trwała dwa tygodnie. Wcześniejsze dwa tygodnie upłynęły pod znakiem bardzo trudnych przeżyć związanych z chorobą. śmiercią i pożegnaniem zaprzyjaźnionej sąsiadki.  Tego samego dnia trafiła do ich Domku sunia, o którą ciężką walkę stoczyła Kasia z ukochanym małżonkiem.

Zapadła decyzja podróżowania pociągiem do Krakowa, stamtąd autobusem do Szczawnicy. Bilety kupili na  Dworcu Centralnym dostarczając suni  przeżyć, albowiem z nimi owe bilety kupowała sprawdzając się w roli psa towarzyszącego. Kasia  w głębi duszy złośliwie uważała, że Mikołaj specjalnie nie załatwił auta na wyjazd, ponieważ miał obawy przed tak daleką jazdą z dzieckiem i z sunią, która była dla niego wielką niewiadomą, przecież nigdy nie miał własnego psa i nie poznał tych wspaniałych istot „z bliska”. Stąd strach przed nieznanym. Tak uważała ta „gorsza” część Kasi i z mściwą satysfakcją przedstawiała swoje racje drugiej Kasi, która z kolei broniła Mikołaja dowodząc, że jest wspaniałym, kochającym dziadkiem, że sunię też polubił, że bardzo się przejął, kiedy zemdlała pod Biedronką z upału, że na pewno z czasem ją bardzo pokocha…

Kolejnym dostarczycielem przeżyć – w sensie negatywnym – była nieustannie praca, a raczej okoliczności wokół. Kasia już złożyła wymówienie. Odbyła rozmowę z naczelniczką, dyrektorką, dyrektorem, była w ZUSie i spytała panią w okienku czy na pewno dobrze wypełniła druk. Uzyskała informację, że będzie musiała jeszcze dostarczyć druk RP7 oraz świadectwo pracy już po jej zakończeniu. Następnie poszła na zwolnienie, bo okropnie bolał ją kręgosłup. Przedtem jeszcze wyniosła kwiatki do pokoju Mariolki i jej pokój stał się martwy. Już będąc w domu dowiedziała się, że Bibliotekę wykreślono z kart obiegowych  pracowników odchodzących z firmy. JEJ BIBLIOTEKĘ!!!  A więc Biblioteka umarła z Kasi odejściem…

Do tego wszystkiego dochodziły przeżycia związane z ogólną sytuacją na świecie, szczególnie teraz w Europie. Konkretnie z ruchami wojsk rosyjskich i ukraińskich. Przecież to przy naszej granicy! W wyobraźni uruchomiła się seria chyba genetycznie przekazanych  wspomnień związanych z drugą wojną światową. Wszak przez całe dzieciństwo opowiadania o wydarzeniach z okresu wojny towarzyszyły jej bezustannie. Później sama lubiła „naciągać” rodziców na opowiadania. Teraz, gdy już było za późno, żałowała, że nie zapisywała tych wspomnień,  wszelkie fakty – niestety – uleciały z pamięci. Na zawsze jednak wbił się w jej duszę nastrój owych czasów, ponury, pełen strachu i przerażenia, ze śmiercią mogącą się wyłonić zza każdego zakrętu, z bramy, z ponurego dźwięku lecącego bombowca. Taki dźwięk do dziś wprawiał ją w przerażenie kiedy go słyszała nad głową.

Tak więc ogromna ilość negatywnych przeżyć nagromadzonych w jednym czasie musiała znaleźć ujście w ciele (w co Kasia święcie wierzyła) i  spowodowała zapalenie stawu biodrowego. Dołożyła sobie „przyjemności” jadąc rowerkiem przez Puławską do Kamila nakarmić koty (syn wyjechał z dziewczynami i Dżemikiem na krótki urlop) pokonując długą trasę po wielu latach  niekorzystania z roweru. Ból był nie do wytrzymania. nie ustawał przy zmianie położenia ciała w żadnej pozycji.. Dostępne bez recepty środki przeciwzapalne i przeciwbólowe minimalnie tylko przytłumiały ból na chwilę gdy siedziała bez ruchu. W takim stanie musiała podróżować pociągiem.

Wszystko było nie tak jak miało być. W pierwotnym założeniu wyjazd samochodem  planowali na sobotę. Tymczasem w sobotę Agnieszka z Klarcią  dopiero wróciła znad jeziora. Dziecko z walizką można było przejąć dopiero wieczorem jednocześnie odwożąc sunię do Kamila, który ją przygarnął na ten czas, a Dżemik nie zgłaszał sprzeciwu.

Sunia okazała się naprawdę słodką, kochaną istotką, nie sprawiała żadnych kłopotów. Wciąż chyba bała się, że ją wyrzucą i znów nie będzie miała domu i swojego stada. Wyraźnie nie była suką dominującą.  Z teściową Kasia nie zostawiłaby jej za żadne skarby świata. W trakcie półtorarocznego wspólnego mieszkania pod jednym dachem całkowicie zmieniła zdanie o starszej pani. W stosunku do kwiatków mogła sobie być nieodpowiedzialna, z tym się Kasia pogodziła. Trudno, zielsko zgnije albo uschnie to się go wyrzuci i z głowy. Przecież kiedy było sucho zapominała podlewać, za to po deszczu robiła to bardzo chętnie. No, nie zawsze, trzeba przyznać, ale często. Kasia sama sobie wmawiała, że się czepia… w końcu wiek ma swoje prawa… Żywej istoty jednak nie można narażać na to, że starsza pani otworzy drzwi na uliczkę i wypuści sunię, żeby sobie pobiegała jak kiedyś małą Klarcię. Na szczęście Kasia wtedy była w pobliżu i zdążyła zareagować. Pani Wacia otwierała drzwi nie bacząc na to, że sunia wyskoczy i popędzi przed siebie. Albo zapomniałaby ją nakarmić przez kilka dni podając potem jednorazowo  tygodniową porcję. O wodzie też zapomniałaby. Na pewno. Kasia była przekonana o kompletnym braku  odpowiedzialności teściowej.

Dotarcie do Szczawnicy było dla Kasi jednym wielkim koszmarem. Każdy krok powodował niewysłowiony ból. Kuśtykała na ugiętej nodze nie mogąc nadążyć za Mikołajem objuczonym z konieczności podwójnym bagażem. Na dodatek przyszło im jechać nowoczesnym wagonem bez przedziałów, czego Kasia nie znosiła. W przedziale czuła się o wiele lepiej niż w wielkim wagonie, w którym bagaż należało zostawić  przy wyjściu, a siedzenia są ustawione jak w tramwaju. Co z tego, że jest klimatyzacja?  Oprócz kilku „normalnych” osób podróżowały zakonnice z grupą małych dzieci. Rozwrzeszczanych, rozkrzyczanych – jak to dzieci. W innych okolicznościach nie przeszkadzałoby to jej nic a nic. Teraz jednak rozbolała ją głowa  od tego całego hałasu i była jeszcze bardziej zła na męża.

W Krakowie na dworcu autobusowym od razu trafili na autobus rejsowy do Szczawnicy. Dobrze, że długo nie  musieli czekać, jednak nie kupili biletów powrotnych do Warszawy i to był kolejny powód, dla którego Kasia czułą dyskomfort podczas całego urlopu. Klarcię – mimo bólu – trzymała na kolanach kiedy po pewnym czasie znalazło się miejsce siedzące.

Dotarli wreszcie do celu. Obolała ledwo dowlokła się do restauracji „Alt”, znajdującej się nieopodal dworca autobusowego, na skraju Parku Dolnego. Tam zjedli obiad po czym Mikołaj poszedł po taksówkę, którą dojechali na Osiedle. Długo trwało Kasine wdrapywanie się na górę. Nareszcie udało się pokonać schody i była na miejscu w swoim ukochanym mieszkanku.

Noc była koszmarna. Z bólu płakała przez większą część nocy, nie pomagało nic. Mikołaj chciał wzywać pogotowie, ale nie pozwoliła. Usnęła nad ranem i obudziła się mogąc już spokojnie wstać z łóżka. Najgorsze minęło. Owszem bolało, wiadomo, że będzie boleć kilka tygodni albo i dłużej, ale to nic w porównaniu z najostrzejszym stanem. Da się chodzić nawet bez podpierania się kijkiem.

Nie wychodziła z domu w poniedziałek, Mikołaj przyniósł z apteki plastry rozgrzewające, zrobił zakupy spożywcze, wyszedł z wnuczką na spacer. We wtorek Kasia już wyszła z domu i zaczęło się normalne, urlopowe życie. Pogoda była w kratkę, liczne deszcze i tak uniemożliwiły korzystanie z niektórych szlaków, nie żałowała więc niczego. Wystarczyło chodzenie po dobrze już znajomych uliczkach, odwiedzanie ulubionych zakątków. A jest gdzie przechadzać się w ukochanym miasteczku nawet podczas deszczu. Jak nie wspomnieć o najdłuższej w kraju promenadzie ciągnącej się po obu stronach Grajcarka wpadającego do Dunajca i dalej, aż do słowackiej Leśnicy? A Park Dolny i Górny? A droga do Czardy  i do kapliczki na Sewerynówce? A wszystkie urokliwe przejścia między uliczkami, schodki wyrównujące różnice poziomów? A przepiękne widoki zmieniające się co kilka kroków? Kasia przecież pokochała to miasteczko od pierwszego wejrzenia i czuła się tu najlepiej. Jak u siebie. Zapachy, kolory, brzmienie mowy regionalnej przywodziły wspomnienia dzieciństwa i cudownych wakacji u rodzinki na wsi…

Kasia weszła do budynku ze świadomością, że drzwi sekretariatu są zamknięte, nikogo tam już nie ma i nie będzie więcej żadnej bratniej duszy. Wszyscy się wynieśli do innego obiektu, a dokładniej: zostali zmuszeni. Nieodwołalnie skończył się pewien etap życia. Cóż, życie polega na nieustannych przemianach, ale… na litość boską, jak się pogodzić z zaprzepaszczeniem kilkudziesięcioletnich  osiągnięć, dokonań, dla których poświęcało się tyle energii, myśli nawet własne zdrowie? Tyle pracy, tyle zaangażowania emocjonalnego, tyle czasu, tyle wysiłku z widocznym rezultatem poszło na marne! Zostały tylko na fotografiach uwiecznione projekty, imprezy organizowane dla ludzi, dla rozbudzenia poczucia  jedności  środowiska, dla pomocy rodzinom tych, którzy zginęli pełniąc służbę, dla możliwości realizowania pasji życiowych pracowników poza służbą – jak choćby spektakle teatru amatorskiego, malarstwo czy twórczość literacka – pomagające odreagować stres związany z pracą niosącą  ze sobą zagrożenie życia. … Cóż, nowe miotły, nowe porządki… Ale smutno… Można ducha wyzionąć między półkami i nikt nie zauważy.  Zostały we dwójkę z Mariolką.

Powstały problemy jeszcze większe niż dotąd. Nie było jak wyjść do lekarza czy załatwić sprawę w urzędzie. Ot, choćby dziś. Mariolka miała długo wyczekiwaną wizytę u lekarza o jedenastej. O tej samej Kasia powinna być w Punkcie Bibliotecznym w innym obiekcie, bo to godzina otwarcia. Tymczasem zepsuł się kompakt w toalecie i hydraulik zapowiedział się też na jedenastą. Nieustannie dzwonił telefon, przyszli czytelnicy, do tego dochodziło całe mnóstwo obiegówek przynoszonych przez ludzi zmuszanych do odejścia z pracy. Każdą kartę obiegową Kasia musiała sprawdzić (czy ten ktoś z nią przychodzący nie jest dłużnikiem i nie zalega z oddaniem książek ostatnio czy w zamierzchłej przeszłości) i przybić pieczątkę ewentualnie przyjąć inną pozycję w zamian za zagubioną czy też ekwiwalent pieniężny i rozliczyć delikwenta. Nie miała czasu nawet podnieść głowy znad papierów, zdarła paznokcie od przebierania w kartach, nie jadła, nie piła… Istny dom wariatów! Poza tym doszło do sytuacji, że gdy była sama poza godzinami otwarcia Biblioteki, zasuwała kratę w drzwiach obawiając się jakiegoś ataku w rodzaju „nóż w plecy”. Pracujące obok panie, obok – czyli w pomieszczeniach już odebranych wydziałowi kultury – przemykały ciemnym korytarzem omiatając ją niewidzącym spojrzeniem jakby już była duchem z innego wymiaru. Dopiero poza budynkiem, w sklepie albo na ulicy, rozglądając się trwożliwie, odważały się powiedzieć, że są wszyscy zastraszeni, że za jedną pomyłkę zwierzchnik grozi wyrzuceniem z pracy.

– Na litość boską, to jest państwowa firma, a nie jego prywatny folwark – oburzona Kasia opowiadała Mikołajowi. –  On jest z jednego układu, za chwilę będzie inny, jak to u nas. Ani się obejrzy jak stąd wyleci. Już tacy byli co myśleli, że będą rządzić na wieki wieków.

Postanowiły z Mariolką  przynosić wodę na herbatę i kawę z pobliskiego ujęcia wody oligoceńskiej. Tak, żeby sobie choć trochę uprzyjemnić trudne chwile w pracy. Która z nich akurat mogła to po wodę szła, albo na przykład idąc do pracy nabierała wodę w butelkę.  Kasia niezmiernie lubiła takie momenty, takie krótkotrwałe chociaż wyrwanie się  nie tyle z samej pracy, co z ponurego „tego czegoś” co przepełniało miłe niegdyś miejsce. Czasem sobie zapisywała myśli na karteluszku.

„Idę po wodę. Jest przed ósmą, nikogo w budynku po nasze stronie. Ludzie na zewnątrz zbierają się, czekają na dzieci wracające z kolonii. Jedni  pojedynczo, znajomi grupkami. Czeka też sznaucerek wielkości Dżemika, kręci się, uszka latają jeszcze szybciej niż on sam. Ogonek nie lata tylko dlatego, że mu ucięli. Dżemikowi nikt niczego nie ucinał  i dlatego Dżemikowy ogonek żyje własnym życiem. Potem przechodzę przez podwórko. Jakbym weszła w intymny świat innych ludzi. Ktoś stoi z psem, inny spaceruje, sąsiadka rozmawia z sąsiadką, dozorczyni zamiata, mężczyzna pakuje jakieś paczki do samochodu… To taki fragment życia na wolności – który oglądam jak niewolnica, czyli kobieta zmuszona z konieczności (teraz) chodzić do pracy – jak zza szyby, albo zza krat, kiedy na chwilkę wyjdę z więzienia… Kurczę, jakby wyjście to dopiero na cmentarz…”

Po powrocie do domu natrętne, męczące myśli wcale nie zostawiały jej w spokoju.

Kto nie zna depresji z autopsji może się uważać za szczęściarza – pomyślała Kasia. – Z tą cholerą nie da się żyć. Co z tego, że wiem, że to ona a nie ja, że to jej zasługa a nie moja wina? Przychodzą momenty, że myśl o samobójstwie kołacze się  po głowie i skacze wewnątrz czaszki zupełnie jak piłeczka wrzucona do pustego pokoju odbija się od ściany do ściany. Oczywiście nic takiego nie zrobię, ale do czego to podobne, żeby przez tę cholerę przekreślać wszystkie dziedziny życia, wszystkie osiągnięcia, bo ona mi podpowiada, że skoro nie chcę więcej iść do pracy to jest wyjście… Prawda, nic mnie tak naprawdę nie cieszy, bo muszę iść tam gdzie nie chcę… Jak potwornie trudno jest żyć z tą cholerą ukrywając ją przed wszystkimi… Na szczęście biorę bioxetin, bez niego nie dałabym rady… Tłumaczę sobie:  Kaśka wytrzymaj, bo jak pękniesz to w następnym wcieleniu będziesz się tak samo męczyć od początku i po co ci to? … Mimo wszystko mam ściśnięte gardło, kołatania serca, zawroty głowy. Mikołajowi  się do wszystkiego nie przyznam, po co ma się jeszcze tym denerwować. Wystarczy, że ma na głowie całą finansową stronę kredytu, budowę i mamę… Zrozumiałam, że z miejscem pracy i ludźmi zerwałam stosunki naprawdę. Rok temu mówiłam – w związku z sytuacją – że idę na mentalną emeryturę. Chyba naprawdę tak się stało. Nic  mnie z nimi nie wiąże,  nie chcę, żeby wiązało. Czasu nie da się cofnąć… Ze śmiercią – de facto – mojej Biblioteki (ciekawe, że moją zawsze piszę wielką literą, jakby to jej imię własne było) nastąpiła i moja częściowa – dotycząca firmy. Czteroletnie próby reanimacji to bezsens, daremny wysiłek. Teraz część książek ma iść do Wilna, część do kasacji (tu serce pęka), a jeszcze zakończenie inwentaryzacji spada na moją głowę, obciąża psychikę i nie daje mi chwili spokoju…. Potem co? Przewieźć wszystkie dokumenty do budynku, wszystkie księgi inwentarzowe, ocalone książki… Gdybym jeszcze mogła sama  to zrobić – OK, ale „załatwiać”, „organizować” – to nie dla mnie. Chyba po raz pierwszy dotknął mnie tak namacalnie „rozdział” od młodych,  różnica wieku, charakterów, poglądów (choć tych może mniej), spojrzenia na świat, podejścia do rzeczywistości… Ja jestem „na zewnątrz” wszystkiego, nic mnie już z „tamtym” nie łączy… Jakbym była na drugim brzegu rzeki, albo za szkłem witryny… „Wewnątrz” jestem tylko w domu, bo tu jestem na swoim miejscu…

Jakiś dokuczliwy dźwięk wkradł się do Kaścynego mózgu i zaczął drażnić jego zwoje.

– Auu! – zawyła Kasia wcale nie w myślach, ale na głos.  – Co za hałas! Rany, domofon działa! A ty, Dżemiku jeden, nic nie mówisz? – zwróciła pełne wyrzutu spojrzenie na czarną  futrzaną plamę rozpłaszczoną na podłodze. Futro otworzyło jedno oko, które bardzo wyraźnie dało pańci do zrozumienia, że nie było warto sobie zdzierać gardła w taki upał, bo ona i tak nie słyszy kiedy jest zamyślona.

– No dobrze, przepraszam, moja wina – rzuciła w stronę  futra, które  otworzyło drugie oko, szeroko ziewnęło, wstało, przeciągnęło się, otrzepało i podążyło już raźnym krokiem w kierunku domofonu  dając głos.

– Hau, teraz mogę szczekać, bo mnie słyszą – zrozumiała Kasia.

– Ty mądry futrzaku – poklepała czarny łeb. – A swoją drogą znów strasznie zarosłeś. Potem cię ostrzygę… Tak? – ryknęła w słuchawkę domofonu potykając się o psa.

– Nie! – ryknął w odpowiedzi głos Elżbiety. – Ile można dzwonić? Nie możesz się szybciej ruszać?

– Właź – wcisnęła Kasia przycisk.

Po chwili Dżemik witał się z ciotką Elką głośno i radośnie.

– Wcale nie słyszałam dzwonka. Zamyśliłam się i jakoś odleciałam w inne rejony…

– I tam ci słoń na uszy nadepnął?